دیپلوماتهای پاکستانی: طالبان خود زمینه تغییر رژیم را فراهم میکند
آصف درانی، نماینده ویژه پیشین پاکستان در امور افغانستان، در یک میز گرد گفت طالبان با عملکرد خود عملاً بهسوی «تغییر رژیم» حرکت میکنند. آقای درانی گفت نیروهای مقاومت علیه طالبان در شمال و بدخشان فعال هستند. به گفته او اپوزیسیونی در داخل کشور در میان غیرپشتونها وجود دارد.
او تاکید کرد که طالبان نشان دادهاند که قادر به اداره و کنترول کشور نیستند.
درانی افزود که طالبان در همه عرصهها، از جمله امور اجتماعی، اقتصادی و مبارزه با تروریسم، ناکام بودهاند.
او با اشاره به گزارش نهادهای بینالمللی گفت که تحریک طالبان پاکستان که بهگفته او از سوی طالبان افغان حمایت میشود، تهدیدی برای سراسر آسیای جنوبی و مرکزی به شمار میرود.
بهگفته این دیپلومات پیشین، طالبان با سیاستهای خود، انزوای بیشترشان در میان همسایگان، کشورهای منطقه و جامعه جهانی را رقم زدهاند. او افزود که برخورد طالبان با موضوع آموزش دختران و زنان، به افزایش این انزوا انجامیده است.
درانی همچنین گفت که گروههای مخالف طالبان در شمال افغانستان، از جمله در بدخشان، فعالتر شدهاند و ادامه سیاستهای طالبان میتواند به تقویت و اتحاد این جریانهای مسلح کمک کند.
او در بخش دیگری از سخنانش تاکید کرد که پاکستان، با توجه به تجربه گذشته، نباید خود را درگیر مسئله تغییر رژیم در افغانستان کند. این میزگرد بهطور مشخص با محوریت همین موضوع برگزار شده بود.
سفیر سابق پاکستان گفت برخورد طالبان با زنان این گروه را در سطح جهانی منفور کرده است.
مقاومت در شمال ادامه مییابد
امجد علی شیر، سفیر سابق پاکستان در کمبودیا نیز در این میز گرد از مقاومت جبهه آزادی به رهبری یاسین ضیا یادآوری کرد و گفت این نیروها در شمال و بدخشان حضور دارند.
به گفته آقای شیر، بدخشان یک منطقه مهم است که با تاجیکستان، چین و پاکستان مرز مشترک دارد.
این دیپلومات پاکستانی گفت تاکنون تلاشهای جبهات مخالف طالبان دفع شده اما این آغاز کار آنهاست و تلاش برای تغییر رژیم «ادامه خواهد یافت» و متوقف نخواهد شد.
یاسین ضیا، رهبر جبهه آزادی
در ماههای اخیر رسانههای پاکستان بهطور گسترده درباره احتمال تغییر رژیم در افغانستان گزارش دادهاند. همزمان با افزایش تنش میان دو طرف، مقامات پاکستانی دیگر از «حکومت موقت» یا «اداره طالبان» نام نمیبرند و اصطلاح «رژیم طالبان» را به کار میبرند. در دو ماه پسین، اسلامآباد بارها به نبود مشروعیت حکومت طالبان و حذف گروههای قومی، اقلیتها و زنان از ساختار قدرت اشاره کرده است.
روابط طالبان و پاکستان وارد مرحله بحران شده است. سه دور گفتوگو میان دو طرف بینتیجه پایان یافته و طالبان به خواستههای پاکستان درباره تحریک طالبان پاکستان پاسخ مثبت ندادهاند. پاکستان خواستار تعهد کتبی طالبان برای توقف حملات این گروه در خاک پاکستان، صدور فتوا علیه جهاد در پاکستان و تحویل رهبران تیتیپی بود، اما طالبان با هیچیک از این مطالبات موافقت نکردهاند. طالبان میگویند مسئله تیتیپی «مشکل داخلی پاکستان» است.
پس از بستهشدن گذرگاههای مرزی توسط پاکستان، طالبان تصمیم به کاهش روابط تجاری با این کشور گرفتند. مقامهای طالبان دستور دادهاند که واردات دارو از پاکستان متوقف شود. طالبان سرگرم گفتوگو با هند برای جایگزینی کالاهای پاکستانی هستند.
با این حال، سفیران پیشین پاکستان در این نشست تاکید کردند که هند نمیتواند جایگزین پاکستان شود، زیرا جغرافیا قابل تغییر نیست.
هند و افغانستان مرز مشترک ندارند و دهلینو برای روابط اقتصادی با افغانستان ناچار است از مسیر بنادر پاکستان یا ایران استفاده کند.
طالبان روی بندر چابهار حساب میکنند، اما این بندر زیر فشار تحریمهای جهانی قرار دارد.
نورالدین عزیزی، وزیر صنعت و تجارت طالبان در دهلی با شورای توسعه صادرات داروی هند دیدار و گفتوگو کرد. این وزارت در خبرنامهای گفت هند خواهان افزایش صادرات دوا به افغانستان است.
پیشتر وزارت مالیه طالبان گفته بود داروهای وارداتی از پاکستان را پس از سه ماه آینده محصول نخواهد کرد.
عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی رئیسالوزرای طالبان، به وزارت مالیه دستور داده است که تا سه ماه آینده واردات دارو از پاکستان را گمرک نکند. او همچنین از بازرگانان افغان خواسته است که راههای بدیل برای گذرگاهها و بازار پاکستان جستوجو کنند.
وزارت تجارت طالبان روز شنبه در بیانیهای نوشت: «جانب هند علاقمندی خود را برای گسترش همکاریها و افزایش صادرات ادویه به افغانستان تاکید کرده و آمادگی خویش را برای سرمایهگذاری مشترک و ایجاد فابریکههای تولیدی ادویه در افغانستان ابراز داشت.»
براساس این خبرنامه، دو طرف در زمینه واردات دارو، ارتقای کیفیت محصولات دارویی، فرصتهای سرمایهگذاری و رفع چالشهای موجود در روند تجارت دارو میان دو کشور بحث و تبادل نظر کردهاند.
وزیر صنعت و تجارت طالبان تاکید کرده است که از شرکتهای معتبر دارویی هند بهطور همهجانبه حمایت خواهد کرد.
وزارت تجارت طالبان همچنین اعلام کرده است که قرار است مسئولان و فعالان سکتور دارو در افغانستان از فابریکههای پیشرفته و معتبر دارویی در هند بازدید کنند.
به نقل از خبرنامه طالبان، هیئتی از بخش دواسازی هند نیز برای بررسی زمینههای عملی ایجاد فابریکههای تولید دارو در افغانستان و گسترش صادرات، به کابل سفر خواهد کرد.
وزارت مالیه طالبان روز شنبه اول قوس اعلام کرد که بانک جهانی «دفتر خود در افغانستان را بازگشایی کرده و فعالیتهایش را از سر گرفته است».
هنوز بانک جهانی رسما در این باره ابراز نظر نکرده اما طالبان میگوید این سازمان آماده است ۴۵ میلیون دالر بدهی شرکتهای قراردادی را پرداخت کند.
در خبرنامه وزارت مالیه طالبان آمده است که بانک جهانی متعهد به بازپرداخت پول پروژهها و شرکتهای قراردادی شده که اسناد آنها پیش از اسد ۱۴۰۰ طی مراحل و تکمیل شده بود.
پس از اسد ۱۴۰۰ و سقوط جمهوری اسلامی افغانستان به دست طالبان، بانک جهانی در نحوه فعالیت خود در افغانستان تغییر آورد. از آن زمان بانک جهانی دیگر مستقیماً با ادارههای دولتی تحت کنترول طالبان کار نمیکرد. کمکها و بودجهها عمدتاً از طریق سازمانهای بینالمللی مثل یونیسف، برنامه جهانی غذا و صندوق بازسازی افغانستان اختصاص مییافت.
هدف عمده کمکهای بینالمللی این بود که کمکها به مردم برسد بدون اینکه کنترول مستقیم در دست طالبان باشد.
پرداخت بدهیها در چهار مرحله
اکنون اما وزارت مالیه طالبان گفته است که روند بازپرداخت پول شماری از پروژهها و شركتهاى قراردادى بانک جهانی آغاز شده و اسناد آنها توسط تيم نظارتى بانک جهانی و وزارت ماليه بررسى شده است.
طالبان میگوید بانک جهانی نزدیک به ۴۵ میلیون دالر از شرکتهای قرارداری «باقیدار»است.
در خبرنامه آمده که این بدهیها قرار است با هماهنگی وزارت مالیه طالبان در چهار مرحله پرداخت شود.
در مرحله نخست، قرار است ٩.٣ ميليون دالر بهطور مستقيم به شركتهاى قراردادى خارجى پرداخته شود. در مرحله دوم، بانک جهانی ١٦.٨ ميليون دالر بدیهی خود را «از طریق وزارت مالیه طالبان به شرکتهای قراردادی پرداخت خواهد کرد».
وزارت مالیه طالبان گفته است که دو مرحله از پرداختهای بانک جهانی عملا آغاز شده و مراحل سوم و چهارم نیز آغاز خواهند شد.
همزمان با ناکامی سه دور گفتوگو و افزایش تنش میان طالبان و پاکستان، یک هیئت بلندپایه ترکیه به رهبری رئیس سازمان استخبارات این کشور هفته آینده به اسلامآباد سفر میکند.
عرفان نظیراوغلو، سفیر ترکیه در پاکستان، روز جمعه اعلام کرد که این هیئت شامل رئیس سازمان استخبارات و چند مقام ارشد خواهد بود. او افزود که الپارسلان بایراکتار، وزیر انرژی ترکیه نیز در این سفر هیئت را همراهی میکند.
سفر این هیئت پیشتر از سوی رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، در جریان دیدار با شهباز شریف، نخستوزیر پاکستان، در باکو اعلام شده بود.
نظیراوغلو با تاکید بر نگرانیهای امنیتی انقره گفت: «ترکیه بهشدت خواستار آن است که از خاک افغانستان هیچ فرد یا گروهی برای انجام اقدامات تروریستی وارد پاکستان نشود و خونریزی در خاک این کشور رخ ندهد. دو ملت باید مانند برادر در کنار هم زندگی کنند و ترکیه مصمم است که برای تحقق این هدف تلاش کند.»
ترکیه و قطر تاکنون بهطور مشترک میان طالبان و پاکستان میانجیگری کردهاند، اما سه دور گفتوگو در دوحه و استانبول بدون نتیجه پایان یافته است. اکنون ایران و روسیه نیز تلاش دارند نقش میانجی را میان دو طرف ایفا کنند. ایران در حال تدارک برگزاری یک نشست منطقهای درباره تنشهای طالبان و پاکستان است.
در حال حاضر روابط دیپلوماتیک و تجاری میان طالبان و پاکستان عملاً قطع شده است. طالبان میکوشد با گسترش مناسبات اقتصادی و دیپلوماتیک با دیگر کشورها، خلأ ناشی از کاهش روابط با پاکستان را جبران کند. وزیر تجارت طالبان اکنون در هند به سر میبرد.
مقامهای طالبان برای دسترسی به مسیرهای بدیل تجاری تلاش میکنند. وزیر تجارت طالبان پیش از سفر به هند، به ایران رفته بود. او در تلاش است بنادر این کشور، از جمله چابهار و بندرعباس را جایگزین کراچی و سایر بنادر پاکستان کند.
پاکستان تاکید کرده که عادیسازی روابط تنها زمانی ممکن است که طالبان در مهار گروههای شبهنظامی، بهویژه تحریک طالبان پاکستانی، همکاری و تعهد عملی نشان دهد.
مسئولان شرکت هوایی آریانا اعلام کردند که بهزودی سه هواپیمای باربری نو خواهند خرید تا ظرفیت انتقال سریع صادرات افغانستان به بازارهای جهانی افزایش یابد.
این شرکت دولتی گفت خرید هواپیماهای جدید هزینههای حملونقل را بهطور قابلتوجهی کاهش خواهد داد.
ریاست شرکتهای دولتی که تحت کنترول طالبان فعالیت میکند در خبرنامهای گفت که با اضافهشدن این هواپیماها، روند انتقال کالاها سریعتر، مطمئنتر و اقتصادیتر خواهد شد.
بختالرحمن شرافت، رئیس شرکت هوایی آریانا گفت: «این هواپیماها از نوع بوئینگ یا ایرباس خواهند بود و قیمت هر فروند آنها بین ۲۵ تا ۳۵ میلیون دالر امریکایی برآورد شده است.»
مسئولان شرکت تاکید کردند که این اقدام نهتنها ظرفیت صادراتی کشور را در بخش میوه و سایر محصولات تجاری افزایش میدهد، بلکه کیفیت خدمات ترانزیتی و رقابتپذیری کالاهای افغانی را در بازارهای بینالمللی بهبود خواهد بخشید.
با بستهشدن گذرگاههای مرزی با پاکستان، طالبان تصمیم دارد که دهلیز هوایی با هند را فعالتر کند.
براساس فیصله طالبان، هزینه واردات و صادرات کالاهای تجاری با هند ارزانتر شده است.
عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی رئيسالوزرای طالبان، پیشتر خواستار قطع روابط بازرگانی با پاکستان شده و از بازرگانان خواسته بود مسیرهای جایگزین جستوجو کنند.
بختالرحمان شرافت، رئیس شرکت هواپیمایی آریانا میگوید با ارزانتر کردن نرخها، این شرکت قصد دارد تولیدات افغانستان را «با نرخ پایین به هر گوشه جهان» برساند.
جایزه سالانه عفو بینالملل امریکا به پشتنه درانی، فعال حقوق بشر از افغانستان و جزمین رومرو اپیایو، نماینده یک جنبش فمینیستی کلمبیا اهدا شد. «گینتا ساگان» یک جایزه سالانه است که توسط عفو بینالملل امریکا به زنان شجاعی اهدا میشود که برای حمایت از حقوق زنان و کودکان کار میکنند.
سازمان عفو بینالملل امریکا روز شنبه، اول قوس، برندگان جایزه «گینتا ساگان» را اعلام کرد.
این جایزه شامل یک کمکهزینه ۲۰ هزار دالری است.
جایزه سالانه عفو بینالملل به زنانی اعطا میشود که دستاوردهای آنان معمولاً با خطرهای جدی همراه است و هدف آن جلب توجه جهانی به چالشهای مرتبط با حقوق زنان و حقوق بشر میباشد.
پشتنه درانی بنیانگذار گروهی به نام «افغان بیاموز» است؛ شبکهای از مکتبهای آنلاین که بهصورت زیرزمینی کار میکند تا برای دختران تحت حاکمیت طالبان محیطهای امن آموزشی فراهم کند. خانم پشتنه مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته «تحلیل سیاستگذاری آموزشی» از دانشگاه هاروارد به دست آورده است.
او میگوید این جایزه متعلق به «هر دختر افغان است که هنوز رویای آموختن در سر دارد و هر زنی که حاضر نیست از حقوق خود دست بکشد.»
پشتنه پس از بازگشت طالبان در سال ۱۴۰۰ به ایالات متحده رفت و تنها یک ماه بعد، فعالیتهای آموزشی خود را از سر گرفت و مکاتب زیرزمینی را در شش ولایت قندهار، هلمند، دایکندی، سمنگان، هرات و بامیان ایجاد کرد.
برنده دیگر، جزمین رومرو اپیایو، نماینده بنیاد جنبش فمینیستی دختران و زنان قوم وایو از کلمبیا است.
قوم وایو یکی از جوامع بومی شمال کلمبیا و ونزوئلا است که با سنتهای ریشهدار، پیوند با طبیعت و صنایع دستی رنگارنگ شهرت دارد.
جزمین رومرو با تلفیق دانش سنتی قوم وایو و روشهای مدرن، از حقوق زنان و دختران و همچنین حفاظت از سرزمینهای بومی در برابر خشونت و استخراج غیرقانونی منابع دفاع میکند.